Zakład Najnowszej Historii Politycznej

Obszary badawcze

Zakład, stworzony przez prof. Andrzeja Paczkowskiego a obecnie kierowany przez prof. Andrzeja Friszke, realizuje badania nad instytucjami władzy PRL, szczególnie PZPR i aparatu bezpieczeństwa oraz zachowaniami społeczeństwa, w tym kształtowaniem się opozycji i oporu społecznego. Prowadzono także badania nad dziejami emigracji politycznej po 1945 r. i jej oddziaływaniem na kraj. W ostatnich latach większość aktywności pracowników Zakładu skupia się wokół realizacji następujących zadań: różne aspekty funkcjonowania struktur aparatu władzy PRL i drogi kariery; postawy wybranych intelektualistów w PRL; działalność opozycji i Solidarności, w tym w zakresie tworzenia sieci społecznych; początki transformacji ustrojowej przed i po 1989; pamięć zbiorowa i polityka pamięci, w tym pamięć o Zagładzie Żydów.

W Zakładzie przygotowano do druku serię wydawniczą „Dokumenty do dziejów PRL” (red. prof. Paczkowski), prowadzono projekty badawcze, m. in. „Centrum władzy w Polsce 1948-1970”, „Emigracja polityczna 1945-1989”, „Solidarność – struktury organizacyjne i ruch społeczny” oraz opublikowano wiele materiałów dotyczących genezy transformacji ustrojowej w Polsce. Podstawą metodologiczną prac powstających w Zakładzie są rozległe kwerendy archiwalne, a także relacje i wywiady z uczestnikami badanych wydarzeń.

Pracownicy Zakładu są autorami wielu monografii w j. polskim, które w poważnym stopniu tworzą stan wiedzy o powojennej historii Polski. Publikowali również książki w prestiżowych wydawnictwach uniwersyteckich w Stanach Zjednoczonych (przykładowo, The Spring Will Be Ours Andrzeja Paczkowskiego lub Rebellious Satellite Poland 1956 Pawła Machcewicza), ich prace były tłumaczone na język angielski, niemiecki i ukraiński.